Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı-PISA (Programme for International Student Assesment)

1. PISA Nedir?

Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı - PISA (Programme for International Student Assessment), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü OECD'nin üç yıllık aralarla düzenlemekte olduğu ve 15 yaş grubu öğrencilerin kazandıkları bilgi ve becerilerin değerlendirilmesine yönelik yapılan bir tarama araştırmasıdır.

2. PISA projesinin amacı nedir?

PISA projesi, zorunlu eğitimin sonunda örgün eğitime devam eden 15 yaş grubu öğrencilerin öğretim programlarında ele alınan konuları (matematik, fen bilimleri ve okuma becerileri) ne dereceye kadar öğrendikleri değil, günümüz bilgi toplumunda karşılaşabilecekleri durumlar karşısında sahip oldukları bilgi ve becerileri kullanabilme yeteneğini ölçmeyi amaçlamaktadır.

3. PISA Projesi Neyi Ölçmektedir?

PISA projesinde Matematik okuryazarlığı, Fen Bilimleri okuryazarlığı, Okuma Becerileri konu alanları ve öğrencilerin motivasyonları, kendileri hakkındaki görüşleri, öğrenme biçimleri, okul ortamları ve aileleri ile ilgili veriler toplanmaktadır. PISA projesinde kullanılan "okuryazarlık" kavramı öğrencinin bilgi ve potansiyelini geliştirip, topluma daha etkili bir şekilde katılmasını ve katkıda bulunmasını sağlamak için yazılı kaynakları bulma, kullanma, kabul etme ve değerlendirmesi olarak tanımlanmakta ve bu doğrultuda ölçmeler yapılmaktadır.

4. PISA projesi hangi alanlarda uygulanmaktadır?

Üçer yıllık dönemler halinde uygulanan PISA projesinde, her bir dönemde bir konu alanına ağırlık verilmektedir. PISA projesinin ilki 2000 yılında uygulanmış, bu uygulamada okuma becerilerine ağırlık verilmiştir. 2003 yılında yapılan ikinci uygulamada Matematik okuryazarlığı alanına, 2006 yılında yapılan son uygulamada ise Fen Bilimleri alanına ağırlık verilmiştir. Yapılan bu uygulamalar ile üç konu alanını içeren 9 yıllık bir dönem sona ermiştir. PISA 2009'dan itibaren tekrar Okuma becerileri alanına ağırlık verilmesiyle yeni bir dönem başlayacaktır.

5. PISA projesi kimler tarafından yürütülmektedir?

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü OECD'nin bir eğitim projesi olan PISA, OECD Eğitim Direktörlüğü'ne bağlı PISA Yönetim Kurulu tarafından yürütülmektedir. Projede kullanılan testlerin ve anketlerin geliştirilmesi, analizlerinin yapılması ve uluslararası raporun hazırlanması işlemleri PISA Yönetim Kurulu gözetiminde belirlenen bir konsorsiyum tarafından yapılmaktadır. PISA'nın ulusal düzeyde çeviri ve uyarlama işlemlerinin yapılması, projenin uygulanması, analizlerinin yapılması ve ulusal raporun hazırlanması işlemleri ise projeye katılan her ülkede belirlenen ulusal merkezler tarafından yapılmaktadır.

6. PISA 2006 projesine hangi ülkeler katılmıştır?

PISA 2006 uygulamasına katılan ülkeler; ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Endonezya, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, Hong Kong - Çin, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Japonya, Kanada, Karadağ, Katar, Kırgızistan, Kolombiya, Kore, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Macao - Çin, Macaristan, Meksika, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Slovak Cumhuriyeti, Slovenya, Şili, Tayland, Tayvan - Çin, Tunus, Türkiye, Uruguay, Ürdün, Yeni Zelanda, Yunanistan (30'u OECD ülkesi olmak üzere toplam 57 ülke)

7. PISA projesi hangi okullarda uygulanmaktadır?

PISA 2006 Projesi kapsamında geliştirilen başarı testleri ve anketleri ülkemizde 2006 Yılının Mayıs ayında uygulanmıştır.Projeye katılan ülkelerde örgün öğretimde kayıtlı olan 15 yaş grubu öğrencilerin bulunduğu tüm okullar PISA projesine katılabilir. Örneğin, 2006 yılında yapılan uygulamaya ülkemizden İlköğretim, Genel lise, Anadolu Lisesi, Yabancı Dil Ağarlıklı Lise, Fen Lisesi, Meslek Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi ve Çok Programlı Liseler katılmıştır. Projeye katılan özel okulların oranı %2'dir. Bu uygulamaya 7 coğrafi bölgemizden bölgelere ve okul türlerine göre tabakalandırılarak OECD tarafından rasgele seçilen 160 okuldan toplam 4942 öğrenci katılmıştır.PISA 2006 değerlendirilmesine 57 katılımcı ülkeden yaklaşık 32.000.000 15 yaş gurubu öğrenciyi temsilen yaklaşık 400.000 öğrenci katılmıştır.

8. Ülkemizin bu projeye katılma amacı nedir?

Küreselleşen dünyamızda, eğitim alanında yapılan ulusal değerlendirme çalışmalarının yanı sıra, uluslararası düzeyde konumumuzu belirlemek amacıyla eğitim göstergelerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle belirli referans noktalarına göre ülkemizin eğitim alanında hangi düzeyde olduğunun, giderilmesi gereken eksikliklerin ve alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi ve bu sayede de eğitim düzeyinin yükseltilmesi amacıyla bir OECD ülkesi olarak ülkemiz bu projeye katılmaktadır. PISA 2003 sonuçlarından sonra ülkemizde eğitim alanında önemli reformlar başlatılmıştır.

9. PISA Projesi Ne Zamandan Beri Uygulanmaktadır? Ülkemiz Bu Projeye Hangi Yıldan Beri Katılmaktadır?

PISA projesi 2000 yılında uygulanmaya başlamıştır. Üçer yıllık aralarla uygulanan projeye ülkemiz ilk olarak 2003 yılında katılmıştır.

10. PISA 2006 projesinin hazırlanma ve uygulanma süreci nasıldır?

PISA Yönetim Kurulunda, yapılacak çalışmaların detayları en az üç yıl önceden görüşülmeye başlanır. Yapılacak araştırmalar doğrultusunda geliştirilen ölçme araçları esas uygulamadan iki yıl önce, projeye katılan ülkelerde bu araçların 15 yaş grubu öğrencilere uygulanabilirliğini değerlendirmek amacıyla PISA ulusal merkezlerine gönderilir ve bu merkezlerin görüşleri alınır. Konu alanlarında uzman gruplar, konsorsiyum üyesi kuruluşlar ve ulusal merkezlerin ortaklaşa geliştirdiği ve uygulanmasına karar verilen ölçme araçları çeviri ve uyarlama işlemleri için tekrar ulusal merkezlere gönderilir. Bu ölçme araçları, başarı testleri, anketler ve uygulama kılavuzlarından oluşmaktadır. Çeviri ve uyarlama işlemlerinin ardından bu ölçme araçlarının esas uygulamadan tam bir yıl önce projeye katılan ülkelerde pilot uygulaması yapılır. Pilot uygulama sonunda karşılaşılan eksiklikler ve hatalar giderildikten sonra ölçme araçları esas uygulamada kullanılmak üzere hazır hale getirilir. Ülkeler uygulamaları kendi olanakları ile PISA Yönetim Kurulu tarafından belirlenen PISA Teknik Standartlarına uygun bir şekilde yaparlar. Esas uygulamanın ardından toplanan veriler projeyi OECD adına yürüten konsorsiyum üyesi kuruluşlara gönderilir. Bu kuruluşlar tarafından yapılan veri temizleme, analiz ve rapor oluşturma işlemlerinin ardından proje ile ilgili sonuçlar esas uygulamadan yaklaşık bir buçuk yıl sonra uluslararası bir rapor halinde açıklanır. Uluslararası raporun açıklanmasının ardından ülkeler ulusal raporlarını hazırlar ve yayınlar.

11. PISA projesinde kullanılan soru türleri nelerdir?

PISA projesinde çoktan seçmeli, karmaşık çoktan seçmeli, açık uçlu, kapalı uçlu gibi değişik soru türleri kullanılmaktadır.

12. PISA projesine katılan okulların ve öğrencilerin seçiminde hangi yöntemler kullanılmaktadır?

Öncelikle tabakalandırma işlemi yapılarak okullar ve öğrenciler OECD tarafından tesadüfi (seçkisiz) yöntemle seçilmektedir. Örneğin ülkemizde, 2006 yılında yapılan son uygulamada, coğrafi bölgelere göre tabakalandırma yapılmış, bu bölgelerdeki okullaşma yüzdesine göre kayıtlı 15 yaş grubu öğrencisi bulunan ve projeye katılacak okul sayısı belirlenmiş, seçkisiz olarak okullar seçildikten sonra bu okullarda kayıtlı tüm 15 yaş grubu öğrenciler arasından her bir okul için 35 öğrenci yine seçkisiz yöntemle belirlenmiştir.

13. 2003 Yılında Uygulanan PISA Projesinin Sonuçları Nerelerde Ve Nasıl Kullanılmıştır?

2003 yılında uygulanan PISA projesinden elde edilen sonuçlar ulusal bir rapor halinde düzenlenmiştir. Bu sonuçlar, eğitim-öğretim programlarının geliştirilmesinde, karşılaşılan eksiklerin giderilmesinde ve eğitim alanında yapılan araştırmalara kaynak olarak kullanılmıştır.

14. PISA projesinin ülkemize maliyeti nedir? Bu maliyet hangi kaynaklardan karşılanmaktadır?

PISA projesine, üyelik aidatı ve fikri hak alımı giderleri olarak bir ücret ödenmektedir. Örneğin yapılması planlanan PISA 2009 projesine katılım ücreti 2007 yılında 59 bin Avro, 2008 yılı için 61 bin Avro ve 2009 yılı içinse 63 bin Avro olmak üzere toplam 183 bin Avro'dur. Bu miktara ölçme araçlarının basımı ve okullara ulaştırılması, hazırlanan ulusal raporların basımı ve yayınlanması gibi ulusal düzeyde yapılan işlemlerle ilgili harcamalar dahil değildir.

15. PISA 2006 Sonuçlarına Göre Cinsiyetlere Göre Belirgin Bir Farklılık Var mıdır?

Projenin sonuçları ülkemizde Fen bilimleri başarısında cinsiyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır. Buna göre kız öğrencilerimizin ortalama başarı puanları, erkek öğrencilerimizin ortalama başarı puanlarından 12 puan daha yüksektir.